Тыва көдээ ажыл-агый адырында инвестиция төлевилелдерин боттандырып эгелээн. Регионнуң Көдээ ажыл-агый яамызы биле «Арат бизнезин база көдээ ажыл-агый кооперативтерин хөгжүдер фонд» коммерцияга хамаарышпас организацияның инновация эгелээшкиннерин республиканың чазаа деткээн.
Көдээ ажыл-агый яамызы-биле Арат бизнезин база көдээ ажыл-агый кооперативтерин хөгжүдер фонд бо чылда боттандырар кылдыр планнааны инвестиция төлевилелдеринче республика бюджединден 123 сая рубльди үндүрүп берген. Төлевилелдер амгы үениң көдээ ажыл-агый техниказы-биле регионну чепсеглеп, республика деңнелдиг мал согар үлетпүрнү хандырып, малдың уксаазын, эъткир болгаш сүткүр малдың продуктулуг чоруун экижидер ужурлуг.
Көдээ ажыл-агый яамызы биле коммерцияга хамаарышпас организацияның кады боттандырар төлевилелдер даңзызында абердин-ангус база голштин-фриз уксаалыг улуг мыйыстыг бода малдарны өстүрерин шенээри көрдүнген. Тус черниң инектеринге 210 эмбрионну салыр керээ «Агроплемконсалтинг» КХН-биле чардынган. Анаа боозадылгадан ооң ылгалы, эъткир абердин-ангус база сүткүр голштин-фриз уксааның чаш төлүн ол албан бээр.
Конкурс шилилдезин эрткен, мал өстүрүп турар ажыл-агыйларга мыйыстыг бода малдың эмбрионнарын халас дамчыдар. Кордакчы ажыл-агыйлар чогуур кажаа-хораалыг база боос эвес малдыг болур.
«Агроплемконсалтингиниң» специалистери эмбрионнарны эккелгеш, боттары салыр. Сентябрь эгезинде республикада эмбрионарны эккелген, келир чылдың чазынында баштайгы бызааларны алыр.
Регионнуң база бир чаартылга бизнес-төлевилели – мал согар модульдуг (көжүп чоруур) цехти ажыдары. Эксперттер Тываның хоюнуң эъдин экологтуг арыг болгаш онза хоолулуг деп санаан. Ынчангаш ону республикадан дашкаар садып-сайгарып болур. Тываның дыка хөй ажыл-агыйлары малды аалга, “көшкүн” арга-биле аайлап алыры-биле, ол малдың эъдиниң шынары кудулай бээр.
Амгы үении-биле дериттинген, тускай мал согар черлерге ветеринар-санитарлыг негелдеге дүгжүр продуктуну ап болур. Бистиң республикада мал согар чөпшээрелдиг пунктулар каш-ла санныг, а малды аай-дедир сөөртүп, дажыыры экономиктиг ажык чок.
Чүък машиназынга тускай кылган мал согар, көжүп чоруур цех ол айтырыгны шиитпирлептип болур. Хүнде ооң күчүзү – 20 баш шээр мал, азы 7-8 баш бода мал хире. Көжүп чоруур цехтиң ачы-дузазын хөй мал аайларынга хереглелдиг, боттарында ындыг дериг-херексел чок ажыл-агыйлар ажыглап болур. Бүдүрүкчү компания ындыг цехти чагып алыкчының дилээ-биле ынчаар хүлээдип бээр. Көжүп чоруур цех-биле кады, күштүг соодукчулуг модуль шугумун база алыр.
Республика бюджединден акшаландырган көдээ ажыл-агый төлевилелдериниң санында, беш санныг «Кировец» база бир «Беларусь» тракторларны, үрезин чажар машина биле илиирлер садар төлевилел база көрдүнген. Ол техника аймаа бо неделяның төнчүзүнде республикага келир.
Арат бизнезин база көдээ ажыл-агый кооперативтерин хөгжүдер фонд ол техника аймаан конкурс шилилдези-биле хуу сайгарлыкчыларга база көдээ ажыл-агыйларга хөлезиге бээр. Чаа техника республиканың кожууннарында куруккан черлерни калбаа-биле шиңгээдиринге улуг дузаны көргүзер ужурлуг. Амгы үеде 135 муң гектар шөлдерниң чүгле 27 муң гектарын ажыглап турар. Чаа техника-биле ам-даа 15 муң гектар шөлдү болбаазырадып болур.
«Чаңгыс демниг Россия» партия депутаттарының деткиишкини-биле, Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин күүседип турар Владислав Ховалыгның федералдыг эрге-чагыргага камгалап алганы 1,5 млрд рубльди чаартылга төлевилелдерин боттандырарынче тускайлаанын сагындыраал.
ТуваМедиаГрупп
