Бистиң ат-алдарлыг чаңгыс чер-чурттуувус, Россияның Маадыры, Россия Федерациязының камгалал сайыды С.К. Шойгу адазы Күжүгет Сереевич Шойгу-биле кады чеди томнуг «Урянхай. Тыва дептер» деп хөлчок солун антологияны үндүрген. Ында аңгы-аңгы чылдарда Тывага кээп чораан кадагааты эртемденнерниң, чогаалчыларның, журналистерниң бот-тускайлаң ажылдарын чыгган. Тываның төөгүзүнге, археологиязынга, тыва чоннуң этнография болгаш этногенезизинге тураскааткан ажылдар база бар.
Тываның гуманитарлыг болгаш тускай социал-экономиктиг шинчилелдер институдунуң аныяк эртемденнериниң «Аныяк эртем» каттыжыышкыны Аныяк эртемденнер чөвүлели болгаш Тыва Республиканың муниципалиттери-биле кады «Урянхай номчулгалары» төлевилелди боттандырып турар.
Урянхай номчулгаларын аныяк-өскенниң угаан-медерел, сагыш-сеткил база чогаадылга сайзыралынга салдар чедирип, ортумак болгаш дээди өөредилге черлериниң сургуулдарынга база студентилеринге чуртунга ынак болур хөөннү, төөгүнүң болгаш культураның сагыызыннарын хумагалалдыг камналгазын хевирлээр, чеди томнуг антологияны таварыштыр шинчилел ажыл-чорудулгазынга сундулуг аныяк салым-чаяанныгларны илередир сорулгалар-биле эрттирип турар.
Ук хемчегге хөй кижилерни хаара тудары-биле урянхай номчулгаларының киржикчилерин үш бөлүкке чарган. Бирги бөлүк Тыва Республиканың ниити-билиг школаларының өөреникчилерин харыылаар. Дараазында бөлүк ортумак профессионал өөредилге черлери-биле ажылдаар. Үшкүзү – дээди өөредилге черлериниң студентилеринге номчулга хемчеглерин чорудар.
Ийи чадалыг номчулгаларны ырактан ажыглаар технологияларны (ырак-узак кожууннарда болгаш чурттуң өске регионнарында өөренип турар студентилерге) ажыглап тургаш чорудар. Бирги чаданың девискээр номчулгаларын 2021 чылдың апрель 28-29 хүннеринде Ак-Довурак, Шагаан-Арыг, Чадаана хоорайларга, Эрзин, Каа-Хем суурларга эрттирер. Ийиги чадада түңнел номчулгаларны Кызылга чорудар.
