Бо чылдың баштайгы неделязында «Бүзүрел телефонунуң минутазы» деп акция республиканың өөредилге организацияларынга болгаш социал албан черлеринге эгелээн. Ооң сорулгазы – бичии болгаш элээди уругларның сагыш-сеткилин камнаары болгаш быжыглаары, сагыш-сеткил саймаарадыр нарын байдалдарны ажып эртип шыдаар быжыг тура-сорукту хевирлеп тургузары. Акцияны республиканың социал төптериниң психологтары, школаларның педагог-психолог башкылары организастап турар.
Уругларга бүзүрел телефонун тургускан төөгүзүнүң, бүзүрел телефонунуң ажылының болгаш ужур-дузазының дугайында акция үезинде сонуургадып дыңнаткан. Уруглар-биле чугаалажылгаларны, тренингилерни, бүзүрел телефонунуң дугайында оюн хевиринге викториналарны эрттирген. Аңаа 25 муң ажыг бичии болгаш элээди уруглар киришкен.
Бистиң шуптувуска, улуг-даа, бичии-даа кижилерге, таптыг угаап билип алыры берге байдалдар тургулаар. Чоок улузувус, эш-өөрүвүс үргүлчү бистиң чанывыста бар-даа болза, бодунуң нарын айтырыының дугайында канчаар чугаалаар аайын тыппайн барып болур. Тургустунуп келген берге байдалдан үнер арга бар.
Ниити россияның чаңгыс аай бүзүрел телефону 8-800-2000-122 психологтуг дузаны дораан чедирери-биле, хондур ажылдап турар.
Тываның девискээринде уругларга бүзүрел телефону 2010 чылдың октябрьдан тура ажылдап эгелээн. Чаңгыс аай телефон дугаарынга 4 албан черин кожуп каан.
Бүзүрел телефонунче 2010 чылдан бээр 125 муң катап долгаан. 2020 чылда республиканың психологтары 12828 катап телефонга харыылап чугаалашкан, ооң иштинде бичии болгаш элээди уруглар 5654 катап телефон долгаан. Оларның 36 хуузу эш-өөрүнүң аразында болуп турар чөрүлдээлиг айтырыглар талазы-биле бичии уругларга психологтуң дузазын хереглээн. 32 хуузу уруглар биле ада-иелерниң аразында хамаарылгазының нарын айтырыглары дээш долгап турган. 30 хуузу өөредилгезинде бергедээшкиннери, а 2 хуузу уругну өг-бүлезиниң иштинге болгаш өске черге, эш-өөрүнүң талазындан каржы-дошкун аажылаанынга хамаарышкан айтырыгларлыг долгап турган.
Психологтуң арга-сүмезин чүгле бичии болгаш элээди уругларга эвес, а ада-иелерге база берип турар. Улуг улустар колдуунда уругларының кижизидилгези болгаш уруг-дарыының эш-өөрү-биле таарышпас чөрүлдээзи дээш дүвүреп, сагыш човап чоруур.
Бичии уругларга бүзүрел телефону: 8-800-2000-122 хондур ажылдаар. Стационарлыг болгаш мобильдиг – кандыг-даа телефондан долгаарга, халас болур. Бодунуң ат-сывын адавайн, долгап чугаалажып болур. Адын, фамилиязын, адрезин айтып чугаалаарын кым-даа негевес.
Долгаптарга, психолог-консультантылар харыылаар. Оларның кол кылыр ажылы – сагыш-сеткили аарып, дүвүреп долгап келген кижини оожургадыры, аныяк-чалыы, улуг-даа кижилерни бодамча чок, эмин эртир далаш болгаш айыылдыг чоруктардан камгалаары.
Амгы үеде 8-800-2000-122 телефон дугаары Россияның 85 субъектилериниң 218 организацияларында коштунган. 68 регионда уругларга бүзүрел телефону хондур ажылдап турар. Чурттуң кайы-даа булуңунда турар болза, кижи бүрүзү, бичии болгаш элээди уруглар, ада-ие берге байдалга таваржы бергенде, адын адавайн, чажыды-биле чугаалажып, сагыш-сеткилин үлежип, психологтуң дузазын халас ап болур.
Мергежилдиг психологтар бичии болгаш элээди уругларга берге байдалды ажып эртеринге кайы-даа үеде дузалажып, оларны дыңнап, бир эвес ада-иези, башкылары, чаңгыс классчылары, баштайгы ынакшылы, эш-өөрү-биле хамаарылзазы нарыыдай бергенде, өг-бүлезинге күчүлел дорамчылалдыг, школага азы интернетке эмеглежип алгаш, кочулап шоодуп базынчактаар байдалдарга таварышканда, бодун канчаар шын алдынарын сүмелеп айтып бээр.
Тувамедиагрупп
