Кызыл партизаннар биле актарның аразынга 1919 чылдың август 29-30 хүннерде тулчуушкуннуң үезинде Урянхай крайның төвү деп санадып турган “Белоцарск хоорай” аттыг улуг эвес суур өртенген. Ооң чурттакчыларының хөй кезии чоокку суурларже көжүп чоруй барган. Тывага тургустунган совет эрге-чагырга органнарының саналы-биле Белоцарскни “Красный” кылдыр адааш, ону чаарты тудуп эгелээн.
Красный хоорайга Тыва Арат Республиканың Чазаанга бажың тывылгыже чедир ону Бии-Хем кожууннуң Туран хоорайга түр када ажылдадыр деп шиитпирни хүлээп алган. Ындыг шиитпирни хүлээп алырынга совет эрге-чагырганың удуртукчу органнары база түр када Туран хоорайга турганы, ТАР-ның Чазааның даргазының оралакчызынга соңгуттурган Маады кожууннуң чагырыкчы Лопсаң-Осур биле Иннокентий Сафьяновтуң аразында чоок харылзаалар салдарлыг болган деп чамдык төөгүчүлер санап турар.
1922 чылдың март айның төнчүзүнде ТАР-ның Чазаа, Тываның Араттың Революстуг Намының Төп комитеди, Орус бот башкарылгалыг күш-ажыл колониязының күүседикчи комитеди, Россияның большевиктер партиязының район бюрозу Красный хоорайже көшкен.
Орус бот башкарылгалыг күш-ажыл колониязының күүседикчи комитединиң, Россияның большевиктер партиязының район бюрозунуң болгаш ТАР-ның Чазааның, ТАРН-ның Төп комитединиң чаңгыс аай шиитпири-биле 1923 чылдың июль 25-те Красный хоорайны Кызыл кылдыр эде адаан, а 1925 чылдың декабрь 24-те Кызылды Тыва Арат Республиканың найысылалы кылдыр чарлаан.
Кызыл хоорайның Тываның политиктиг, экономиктиг болгаш культурлуг төвү болур оруу ынчаар эгелээн.
